Hinir yfirgefnu!

Umferðarmál eru mér hugleikin eins og þeir vita sem þekkja mig og þeir sjá sem lesa bloggfærslur mínar.  Umræðuefnið í dag er "hinir yfirgefnu!"

Öll getum við lent í því að eitthvað komi uppá hjá okkur á ferðum okkar, bíllinn bili og við þurfum jafnvel að nema staðar einhvers staðar þar sem ekki er hentugt eða hættulaust að stöðva.  Sérstaklega er þetta varhugavert úti á þjóðvegum þar sem hámarkshraði er tiltölulega hár og ekki alltaf í samræmi við aðstæður  í umhverfinu, þ.m.t. umferðarmannvirkin!  Óvíða eru vegaxlir nægilega breiðar og ekki er alltaf hægt að koma biluðu ökutæki út fyrir veg vegna aðstæðna.

Stjórnvöld og löggjafinn hafa brugðist þannig við að skylda okkur ökumenn til að gera það sem í okkar valdi stendur til að tryggja að ökutækin valdi ekki hættu við slíkar aðstæður.  Í umferðarlögum er sú skylda lögð á ökumann (30. gr. umfl.) þegar ökutækið stöðvast þar sem síst skyldi "að gera ráðstafanir" eins og það er kallaði í lögunum, flytja það í burt og/eða vara aðra vegfarendur við.  Þetta vita allir ökumenn (hafa í það minnsta lært það fyrir ökupróf!). En hver er framkvæmdin?

Svo kallað hættuljós (Hazard) er skyldubúnaður í bílum og hefur verið svo í mörg ár.  Sömu leiðis er viðvörunarþríhyrningur skyldubúnaður en um notkun hans hafa, svo mér sé kunnugt um, ekki verið settar sérstakar reglur.  Búnaðinn vantar sem sagt ekki en: Hvernig eru þessi tæki nýtt?  Önnur spurning er síðan hvað aðhafast yfirvöld þegar bíll er skilinn eftir á vegaöxl, jafnvel á hættulegum stað, án þess að þessi búnaður sé nýttur? 

Í stuttu máli má segja að svarið við báðum spurningum er að það er mjög misjafnt, trúlega vegna þess að menn hafa ekki markað í þessu ákveðna stefnu eða þá að ekki hefur skapast fyrir þessu sú hefð sem þyrfti að ríkja.   Sumir setja hættuljósið á (aðrir ekki!) en sárafáir hugsa fyrir því að setja viðvörunarþríhyrninginn í hæfilegri fjarlægt fyrir aftan bílinn til að vara aðra ökumenn við (kannski þýðir það ekki því þeir fjúka út í buskann í okkar veðráttu!) 

Ef skoðuð eru laga- og stjórnvaldsfyrirmæli um notkun viðvörunarþríhyrninganna og viðvörunarljósanna þá eru þau ákaflega fáorð og mér er ekki kunnugt um að neinar samræmdar reglur séu til um viðbrögð lögreglunnar þegar bíll er skilinn eftir í vegaröxl heldur er hvert tilvik skoðað sérstaklega!

Hvers vegna er ég að þessu rafröfli um svona sáreinfaldan hlut? 

Jú, þetta er grafalvarlegt mál.  Ég hef vitneskju um alvarleg slys sem urðu vegna þess að ökumenn notuðu ekki þau ráð sem til eru til að vara aðra ökumenn við þegar ökutæki þeirra biluðu, voru skilin eftir í vegaröxl eða voru af öðrum orsökum vegkanti.

Í hvert einasta skipti sem ég fer um helstu þjóðvegi landsins sé ég yfirgefin ökutæki í vegkantinum án þess að sjáanlegt sé að nokkrar tilraunir séu gerðar til að vara aðra ökumenn við hættunni sem framundan er.  Þetta er auðvitað stórhættulegt og hættan vex í réttu hlutfalli við umferðarmagnið, umferðarhraðann og það rökkur og myrkur sem við búum við stóran hluta ársins. 

Ég veit að lögreglan víða um land gerir flest það sem í hennar valdi stendur til að hafa samband við eigendur ökutækjanna.  Hún biður þá að fjarlægja þau eða gerir jafnvel ráðstafanir til að vara aðra ökumenn við eða koma ökutækjunum í burtu - en hér gildir engin samræmd "ríkisstefna", því miður.

Hvað er til ráða? 

Ég legg til að reglur um notkun viðvörunarbúnaðar verði styrktar og skýrðar og að settar verði mjög ákveðnar verklagsreglur, sem gilda á landsvísu, um að ökutæki verði fjarlægð og eigendur þeirra (eða ökumenn) látnir sæta ábyrgð ef öryggisbúnaðurinn er ekki notaður og ökutækin fjarlægð strax og unnt er.  Kæruleysi eins og ríkir í þessum efnum hér á landi og ég hef hér gert að umtalsefni er ávísun á alvarleg slys, eins og dæmin sanna. 

Nýlega var ég í útlöndum og ók talsvert þar um á bílaleigubíl.  Það vakti athygli mína að í hanskahólfinu var gult endurskinsvesti og ég tók eftir því að þar sem ökumenn þurftu að nema staðar, t.d. til að skipta um dekk eða huga að einhverju sem uppá kom, klæddust þeir endurskinsvestum og ávallt settu þeir upp viðvörunarþríhyrning (oftast meira að segja tvo!)  og kveiktu hættuljósin til að vara aðra við.  Þetta fannst mér til fyrirmyndar og eftirbreytni.

Þetta hlýtur fyrr eða síðar að skila sér til okkar svo "hinir yfirgefnu" verði síður til hættu!